I N F O R M A C J A P R A S O W A
UZUPEŁNIAJĄCA
Warszawa, 17marca 2015r.
Kobiety, Zakrzepica, Rak: kluczowe fakty
Czym jest zakrzepica?
Zakrzepica jest chorobą polegającą na formowaniu się w obrębie naczynia krwionośnego skrzepu złożonego z płytek i fibryny. Choroba zakrzepowo-zatorowa żył (VTE od ang. venous thromboembolism) ma miejsce, kiedy oderwany skrzep przemieszcza się wraz z krwią.
Choroba zakrzepowo-zatorowa żył (VTE) jest trzecią najpoważniejszą chorobą obiegu krwionośnego, po chorobie niedokrwiennej serca i udarze. Najczęściej występujące typy VTE to:
? Zakrzepica żył głębokich (DVT), gdzie skrzepy powstają w głębokich żyłach nóg
? Zatorowość płucna (PE), gdzie skrzep przemieszcza się do płuc
? Zakrzepica żylna jako powikłanie po wszczepieniu centralnego cewnika żylnego (CCŻ)
Rak i zakrzepica żylna
? Zakrzepica żylna jest częstym i groźnym powikłaniem u pacjentów z rakiem.1 Co więcej, VTE jest drugą główną przyczyną śmierci u pacjentów z tej grupy.1
? Lekarze zaniżają diagnozy VTE u pacjentów z rakiem;
podczas autopsji u 50% zmarłych pacjentów z rakiem stwierdza się VTE, podczas gdy jest ona diagnozowana u zaledwie 4-20%.2,3
? Na wzrost ryzyka występowania VTE u pacjentów z rakiem może wpływać wiele czynników, np.4-6
o rodzaj nowotworu złośliwego
o stadium zaawansowania choroby
o zabiegi chirurgiczne
o chemioterapia
o hospitalizacja
o wkłucie centralne
? Nie dość, że rak jako taki niesie ze sobą ryzyko powikłań zakrzepowych, również chemioterapia jest ściśle związana z VTE. Uważa się, iż rak podnosi ryzyko choroby zakrzepowej żył 4,1-krotnie, zaś chemioterapia 6,5-krotnie.7
Rak i kobiety
W roku 2012 na całym świecie odnotowano 6,7 miliona zachorowań na raka, 3,6 zgonów z powodu raka oraz 17,2 kobiet żyjących z rakiem (pięć lat od diagnozy).8
? Rak piersi jest najczęstszym typem nowotworu złośliwego u kobiet na świecie i drugim pod względem występowania wszystkich typów raka w skali globalnej. Jest to główna przyczyna śmierci kobiet chorych na raka w słabo rozwiniętych regionach i druga po raku płuc najczęstsza przyczyna zgonu na raka na obszarach rozwiniętych.8
? Kobiety na całym świecie często zapadają także na nowotwory narządów kobiecych, w tym na raka szyjki macicy, macicy i jajników. Masowość tej choroby narasta jako konsekwencja zwiększającej się populacji ludzi starszych, wśród których przeważają kobiety.9
Ponadto kobiety na całym świecie coraz częściej piastują eksponowane stanowiska w rządzie
i biznesie.12 Z uwagi na wzrost aktywności kobiet w sferze społecznej, edukacyjnej, ekonomicznej
oraz politycznej, niezbędne jest zwrócenie uwagi na temat zdrowia kobiet oraz skuteczne podejście do wzmocnienia struktury całego systemu zdrowotnego.
Zakrzepica żylna u kobiet z rakiem: kluczowe fakty i niezaspokojone potrzeby
Podczas analiz wieloczynnikowych ponad miliona pacjentów chorych na raka, wykazano że płeć żeńska została uznana za niezależny czynnik ryzyka związany z VTE. 4
? Ryzyko to zwiększać może ponadto ciąża i terapie hormonalne (HT), w tym środki antykoncepcyjne, terapie hormonalne w okresie menopauzy oraz selektywne modulatory receptora estrogenowego.13
? Na przykład, chemioterapia w połączeniu z tamoxifenem (SERM) zwiększa ryzyko VTE
w porównaniu z samą chemioterapią około 4-krotnie.14
? Ustalono, iż profilaktyka VTE stosowana jest zbyt rzadko podczas zabiegów chirurgicznych
u kobiet z nowotworem narządów kobiecych..15
? Częstość występowania VTE w ciągu 30 dni od zabiegu spadła z 2,7% do 0,6% po wprowadzeniu wytycznych w zakresie profilaktyki.15
Niestety niewielu lekarzy wydaje się mieć świadomość podwyższonego ryzyka zakrzepicy żylnej
u pacjentek z rakiem. Właściwa profilaktyka i leczenie, jak również kontrola nad zdiagnozowanym VTE
u kobiet z rakiem jest możliwa poprzez optymalne stosowanie heparyn drobnocząsteczkowych,
niefrakcjonowanych lub fondaparinuxu, zgodnie z zaleceniami międzynarodowych wytycznych z roku 2013.16,17
Teksty źródłowe:
1. Khorana AA, et al. J Thromb Haemost 2007;5:632-4.
2. Falanga A, Zacharski L. Ann Oncol 2005;16:696-701.
3. Farge D, et al. Thromb Res 2010;125(Suppl2):S108-S116.
4. Khorana AA, Francis CW, Culakova E, et al. Frequency, risk factors, and trends for venous thromboembolism among hospitalized cancer patients. Cancer 2007;110:2339-46.
5. Prandoni P. Venous thromboembolism risk and management in women with cancer and thrombophilia. Gend Med. 2005;2 Suppl A:str.28-34.
6. Timp JF, Braekkan SK, Versteeg HH, et al. Epidemiology of cancer-associated venous thrombosis. Blood. 2013;122(10):1712-23.
7. Heit JA, Silverstein MD, Mohr DN, et al. Risk factors for deep vein thrombosis and pulmonary embolism: a population-based case-control study. Arch Intern Med. 2000;160:809?815.
8. International Agency for Research on Cancer (IARC). 2012. Available at: http://globocan.iarc.fr
9. World Health Organization. Women?s Health Fact Sheet. 2013. Dostępne na stronie: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs334/en/
10. Kaiser Family Foundation. Women and Health Care: A National Profile. 2005. Available at: http://kff.org/disparities-policy/report/women-and-health-care-a-national-profile-2/
11. Russell Sage Foundation. The Rise of Women: Seven Charts Showing Women’s Rapid Gains in Educational Achievement. 2013. Available at: http://www.russellsage.org/blog/rise-women-seven-charts-showing-womens-rapid-gains-educational-achievement
12. The Economist. Women in the Workforce: Female Power. 2009. Dostępne na stronie: http://www.economist.com/node/15174418
13. Cohen AT, Wills JO, Bharathi N, Solis JV. Prevention of VTE in women with cancer. Thromb Res. 2011;127 Suppl 3: str. 5-8.
14. Lee AY, Levine MN. Venous thromboembolism and cancer: risks and outcomes. Circulation. 2003;107(23 Suppl 1):I17-21.
15. Schmeler KM, Wilson GL, Cain K, et al. Venous thromboembolism (VTE) rates following the implementation of extended duration prophylaxis for patients undergoing surgery for gynecologic malignancies. Gynecol Oncol. 2013;128(2):204-8.
16. Farge D, Debourdeau P, Beckers M, et al. International clinical practice guidelines for the treatment and prophylaxis of venous thromboembolism in patients with cancer. J Thromb Haemost 2013;11:56-70.
17. Debourdeau P, Farge D, Beckers M, et al. International clinical practice guidelines for the treatment and prophylaxis of thrombosis associated with central venous catheters in patients with cancer. J Thromb Haemost 2013;11:71-80.
